BİLGİSAYAR NEDİR?

            Giriş birimleri ile dış dünyadan aldıkları veriler üzerinde aritmetiksel ve mantıksal işlemler yaparak işleyen ve bu işlenmiş bilgileri çıkış birimleri ile bize ileten, donanım (hardware) ve yazılımdan (software)`dan oluşan elektronik bir makine`dir.

 

Ø  Bilgisayar Donanımı (hardware) : Bilgisayarların fiziksel kısımlarına donanım denilmektedir. Elle tutulabilirler. Ekran, klavye, Sabit disk (harddisk), fare, yazıcı, bellek, mikroişlemci, tarayıcı…

Ø  Bilgisayar yazılımı (software) : Donanımı kullanmak için gerekli programlardır. Bilgisayarın nasıl çalışacağını söylerler. Elle tutulmazlar. Belirli bir işlemi yapmak için bilgisayara kurulurlar.

 

DONANIM YAPISI

Donanım da; İç Donanım ve Dış Donanım diye iki gruba ayrılır.

I -İç Donanım   : Kasanın iç kısmında bulunan devre elemanları, kartlar, kablolar vs. dir.

II-Dış Donanım: Bilgisayarın fiziki görünümünü oluşturan çevre ünitelerinden oluşur.

           

            Dış donanımda kendi içinde iki kısma ayrılır.

a-Girdi Birimleri

b-Çıktı Birimleri

 

 

GİRİŞ BİRİMLERİ

·               Klavye (keyboard): Üzerinde harfler, sayılar, işaretler ve bazı işlevleri bulunan tuşlar vardır. Q Klavye ve F Klavye (Türkçe Daktilo Klavyesi) olmak üzere iki şekilde sınıflandırılabilir.

·               Işıklı kalem (light pen): Çizgisel (bar) kodları okumada, şekil çizme ve elyazısı yazmada kullanılır.

·               Grafik masası: Özel bir kalem kullanarak ekranda yazı ve şekillerin görünmesini sağlayan küçük masa

·               Dokunma ekranları (touch screen): Ekranda gözüken komut üzerine parmak ile dokunduğunda o komutun çalışmasını sağlayan ekran tipidir.

·               Joystick: Genellikle oyun oynamak için kullanılır. Üzerinde bulunan tuşlarla çalıştırılarak bilgisayara komut verilmesi sağlanır.

·               Fare (mouse): Ekranda gözüken imleç yardımıyla komut girişi yapmaya yarar. Farenin çevre birimi olarak kullanılmasıyla işaretleme, tıklama ve sürükleme yapılarak işlemler yaptırılır.

İmleç              :Farenin ekran üzerinde nerede olduğunu gösterir.

Tıklama           :Farenin sol tuşuna bir kez basılmasıdır.  

Çift Tıklama   :Farenin sol tuşuna kısa aralıklarla iki kez tıklanmasıdır. Bir simgeye  yüklenen işlevinin yerine getirilmesini sağlar.

Sürükleme     :Farenin sol tuşunu basılı tutarak imlecin yerinin değiştirilmesidir.  

·               Tarayıcı (Scanner)

Resim, grafik ve önceden yazılmış yazıları bilgisayar ortamına aktarmakta kullanılır. 300x600 dpi, 600x600dpi, 600x1200dpi, 600x2400dpi Optik karekter okuma (Optic Character Reader-OCR)

·               CD-ROM sürücü (Compact Disk-Read Only Memory )

Son yıllarda yaygın olarak kullanılmaya başlanan veri depolama birimidir. 650 MB ... Bir CD'de 24 Ciltlik bir ansiklopedideki yazılar, resimler, video klipler, animasyon ve sesler saklanabilir. Bir program yüklerken 20-40 disketin takılıp çıkarılması yerine CD-ROM'lar tercih edilir. CD-ROM'lar özellikle çok büyük yer kaplayan çoklu ortamlarda (multimedia=ses+video+resim+animasyon) yazılmış yazılımlar için zorunludur.

 CD-ROM'lardaki veriler optik olarak kaydedilirler. Kolay bozulmazlar.

 

 

KLAVYE (KEYBOARD):

                        Klavye üzerindeki tuşları 4 kısımda inceleyebiliriz;

• Ø  Fonksiyon Tuşları: F1`den F12`ye kadardır.
• Ø  Daktilo Tuşları: A ile Z arası harfler 0 ile 9 arası rakamlar !^”? vb tuşlardan oluşur.
• Ø  Nümerik Tuşlar: 0 ile 9 tuşları yanında num lock vb tuşlardır.
• Ø  Özel Tuşlar

Backspace                                                        İmlecin solunu siler.Ayrıca Pencere                       aktifken bir alt klasör seviyesine çıkar.

Delete                                                                 İmlecin sağını siler.

Print Screen                                                       Ekranın kopyasını alır.

Caps lock                                                           Büyük harf kilitleme tuşu

Num lock                                                            Işık Yanıyorsa Klavyenin sağındaki tuşlar kullanılabilir.

Scroll lock                                                           Bu tuşa basıldığında imleç kilitlenir ve ekran kayar.

Pause                                                                  Ekran durur.

İnsert                                                                   Yazdıkça İmlecin sağını siler.

Steep                                                                  Bilgisayarı uykuya alır.

ESC                                                                      Tam ekran modundan çık.

TAB                                                                      Geçiş tuşu

Yön Tuşları

Home                                                                  En baş

End                                                                      En son

Page Up                                                             Bir önceki sayfa

Page Down                                                        Bir sonraki sayfa

Fonksiyon Tuşları

• F1 tuşu (Yardım görüntüle)
• F2 tuşu (Seçili öğeyi yeniden adlandır)
• F3 tuşu (Bir dosya ya da klasör ara)
• F4 tuşu (Bilgisayarım veya Windows Gezgini’ndeki Adres çubuğu listesini görüntüle)
• F5 tuşu (Etkin pencereyi günceleştir)
• F6 tuşu (Bir penceredeki veya masaüstündeki ekran öğeleri arasında dolaş)
• F10 tuşu (Etkin programda menü çubuğunu etkinleştirir

 

Yardımcı Tuşlar ve Görevleri

 

 

ÇIKIŞ BİRİMLERİ

·               Disket sürücü (disk driver): Hem giriş hem de çıkış birimidir. Disket denilen magnetik ortama veri yazılabilen ve üzerindeki verileri okuyabilen bir birimdir. Disket verileri magnetik ortamda saklar. Disketlerin kullanımı ve taşınması kolaydır. Veri taşımakta ve yedekleme amacıyla kullanılırlar. Disketlere veriler kopyalanabilir, eklenebilir, silinebilir, değiştirilebilir.

·               Ekran-Monitör:Hem giriş hem de çıkış birimi olarak kullanılır. Giriş ve çıkış birimlerinden gelen verilerin sonuçlarının ekranda gözükmesini sağlar.

·               Disk Sürücü (Sabit disk sürücü):Bilgisayarın bilgi depolamak için kullandığı en temel birimdir. Sabit disk kapalı bir kutu içinde bilgisayarın içinde bulunmaktadır. Sabit disk sürücü, verileri bir dizi dönen magnetik yapraklarda magnetik olarak saklar. Her magnetik yaprakta okuma ve yazma işlemini yapan okuma yazma kafası vardır. Erişim hızı ve kapasitesi yüksektir.

·               Yazıcı (printer) Ekranda gözüken bilgileri kağıt üzerine yazdırmaya yarar. Yazıcılar; Nokta vuruşlu yazıcı (dot matrix), Mürekkep püskürtmeli yazıcı(ink jet), lazer yazıcı (laser) olarak üç guruba ayrılırlar.

 

 

BİLGİSAYARI OLUŞTURAN TEMEL PARÇALAR:

Bugün satın aldığınız bir PC’de standart donanım olarak bulunan temel parçalarla ilgili kısa bilgiler aşağıda verilmiştir:

 

CPU (Central Processing  Unit ): Merkezi işlem ünitesidir. Bilgisayarın beyni de denilebilir. İki bölümden oluşur;

Ø  ALU (Arithmetic & Logic Unit ) : Aritmetik ve Mantık Birimidir. Bilgisayarda ki 4 işlemi yapan bölümdür. (toplama, çıkarma,çarpma,bölme)

Ø  CU  (Control Unit): Kontrol ünitesidir. İşlem akışını düzenler, komutları yorumlar ve komutların yerine getirilmesini sağlar.

HARDDİSK(SABİTDİSK): Bilgilerin Manyetik ortamda depolandıkları yerdir. Kasa içerisinde bulunur.

           

Anakart          :Bir PC’nin yeteneklerini belirleyen ve tüm kartların takıldığı, işlemciyi çalıştıran en önemli bileşen olan Anakartı bilgisayarın iskelet sistemidir. Bilgisayarın genişleyebilme potansiyeli Anakarta endekslidir. Anakartın tipine göre sistemimiz özellikler kazanır yada sınırlamalar gösterir.

Güç dağıtıcı: Bilgisayarın çalışması için gerekli olan elektrik gücünü bilgisayarın diğer birimlerinin kullanacağı miktarlara dönüştüren dağıtım  birimidir. Kişisel bilgisayarlarda 55 w – 230w arasında kullanılmaktadır.

 

RAM   :           Programların ve verilerin kullanıldıkları zaman geçici olarak depolandıkları yerdir.CPU`da işlemler yapılırken ana bellekte saklanan veriler kullanılır ve işlenen veriler (bili) Ram bellekte tutulur.Elektrik kesildiğinde bellekte ki veriler kaybolur.Hem yazılabilir,hem okunabilir bellektir.

 

ROM               :Sadece okunabilir bellektir. Bilgisayarın hiç silinmeyen dosyalarının bulunduğu yerdir.

 

Ekran kartı      :Çıkış sinyallerinin bilgisayarımızın dış dünya ile bağlantı kurduğu donanım parçalarından monitöre aktarılabilmesi için işlendiği ve uygun hale getirildiği yerdir.

                        Ekran kartı çeşitleri :

1-Hercules ( Monochrome Graphiçs Adapter) Tek renkli

2-CGA (Color Graphics Adapter) Renkli

3-EGA (Enhanecd Graphics Adapter)

4-VGA (Video Graphics Adapter)

5-SVGA (Super Video Garphics Adapter)

 

Ses Kartı:         Bilgisayara, ses giriş ve çıkışı yapmak için kullanılan karttır. Dışarıdan verilen ses sinyallerini almak ve program tarafından gönderilen sesleri dışarıya vermek için kullanılır.

                        Birçok anakart üzerinde tümleşik olarak bulunmaktadır. Yaygın ses kartı üreticilerinden Creative Labs,Realtek, C-Media, Asus, M-Audio sayılabilir.

Ağ kartı          : Bilgisayarları özellikle yakın mesafelerde (yerel) birbirine bağlamak için kullanılır. Haberleşme sayısal olarak gerçekleşir. Kablolu ve kablosuz çeşitleri vardır.

Disk Kontrol Kartı: Bilgisayarla çevre birimleri arasındaki iletişimi sağlayan kartlardır.

Günümüz ana kartları üzerinde monteli olarak bulunmaktadır.

 

Monitör          :Bilgisayarımızdaki işlemlerin sonucunun aktarıldığı ve bizim bilgisayarla olan bağlantımızı sağladığımız bir donanımsal parçadır.

 

Klavye, Mouse :Bizim bilgisayara veri girişi yaptığımız donanımsal parçalardır.

 

Güç ünitesi    :Bilgisayarımızın çalışması için gerekli enerjinin sağlandığı donanımsal parçadır.

 

Bilgisayarda Bellek Birimleri

o   Bilgisayarda en küçük birim BİT`tir

o   BİT ………………………………..( 0 ve 1 rakamlarından oluşur)

o   BYTE ……………………………..(8 BİT 1 BYTE eder)

o   KİLOBYTE……………………….. (1024 BYTE 1 KB EDER)

o   MEGABYTE …………………….(1024 KB 1 MB EDER)

o   GİGABYTE ……………………..(1024 MB 1 GB EDER)

o   TERABYTE ………………………(1024 GB 1 TB EDER)

 

 

 

Taşınabilir Bellekler

o   Disket(3,5 inç veya 5,25 inç),(En küçük Taşınabilir Bellektir)

o   CD (mb)

o   DVD (4gb)

o   Flash Bellekler (2gb-4 gb- 8gb- 16 gb- 32gb)

o   Harddiskler (TB) En büyük taşınabilir bellektir)

 

 

 

 

 

 

         

 

 

YAZILIM

            Bilgisayarda kullanılan programların tümüne yazılım denir.       

Programlama Dilleri: Bir işi bilgisayara yaptırmak ancak belirli kodların belirli bir sıra doğrultusunda kullanılması ile olanaklıdır. Kullanılan bu koda programlama dili denilir. Yazılan kaynak kod program derleyici veya yorumlayıcı tarafından bilgisayar diline çevrilir. Programlama dillerinden bazıları Pascal, Delphi, Java, Visual basic, Visual C#, C##

Uygulama Programları: Belli bir amacı gerçekleştirmek üzere üretilmiş yazılımlardır.(Word, Excel ….)

Ticari Yazılımlar: Muhasebe, tahmin yapım,proje yönetiminde kullanılırlar.

Eğlence Yazılımları: Oyun, ekran koruyucu

Eğitim ve Başvuru Yazılımları: Bilgisayar Destekli Eğitim Yazılımları, benzetim(simulasyon) yazılımları, elektronik ansiklopedi,atlas

Çokluortam ( multimedia) Yazılımları: Bilgisayar tabanlı medya ile bütünleşik olarak hazırlanırlar. Ses, video, animasyon, resim içerirler.

 

 

İŞLETİM SİSTEMİNE GİRİŞ

İşletim Sistemi Nedir?

Bilgisayar ile kullanıcı arasında iletişimi sağlayan aracıya işletim sistemi adı verilir. İşletim sistemi bir tercüman olarak düşünülebilir. Kullanıcının yapmak istediklerini bilgisayarın anlayacağı dile çevirir ve Merkezi İşlem Birimine iletir. MİB ( CPU ) işlemleri gerçekleştirir ve bulduğu sonuçları yine işletim sistemine gönderir. İşletim sistemi bulunan sonuçları ya da yapılan işlemleri kullanıcının anlayacağı dile çevirerek çıkış birimleri vasıtasıyla sonuç gösterir. Bir bilgisayarda işletim sistemi mevcut değilse bilgisayar çalışmayacaktır.

 

            Günümüzde kullanılan değişik işletim sistemlerinden bazıları şunlardır:

• Windows
• DOS
• Unix
• Novell
• McOs
• OS / 2
• Linux
• Pardus
• Ubuntu

 

                                           WORD  KISA YOLLARI

 

CTRL+S=kaydet .

CTRL+K=kalın.

CTRL+T=eğik(italik).

CTRL+SHİFT +A =altı çizgili.

CTRL+L=sola yanaşık yaz.

CTRL+G=sağa yanaşık yaz.

CTRL+R= ortalayarak yaz.

CTRL+D=iki yana yanaşık yaz.

CTRL+P= yazdır.

CTRL +SHİFT+ sağ sol ok=kelime seçme

CTRL+HOME=doküman başı

CTRL+END=doküman sonu.

SHİFT+HOME=seçilen kısımdan satırın başına kadar seçilir

SHİFT+END=seçilen kısımdan satirin sonuna kadar seçilir.

SHİFT+ YÖN TUŞLARİ=shift tuşuna basili tutarak yön tuşları ile cursor hareket ettirirsek seçtiğiıniz bölgeler seçilir.

SHİFT+ FARE= seçilen kısım shift basiliyken fare ile sürüklenirse sürüklenen yere taşınır.

CTRL+FARE=seçilen kısım ctrl basili iken fare ile sürüklenirse sürüklenen yere kopyalanır.

 

 

 

 

Ana Kısayollar

 

Ø    CTRL+X	KES
Ø    CTRL+C	KOPYALAMA
Ø    CTRL+V	YAPIŞTIRMA
Ø    CTRL+N	YENİ SAYFA
Ø    CTRL+O	AÇ
Ø    CTRL+P	YAZDIR
Ø    CTRL+Z	GERİ AL
Ø    CTRL+S	KAYDET
Ø    CTRL+A	TÜMÜNÜ SEÇ
Ø  CTRL+ALT+DELETE	BİLGİSAYARI KAPAT
Ø  CTRL+TAB	SEKMELER ARASI GEÇİŞ
Ø  ALT+TAB	AÇIK PROGRAMLAR ARASI GEÇİŞ
Ø  ALT+F4	AKTİF PRORAMI KAPAT
	MASAÜSTÜ AKTİF DURUMDAYKEN BİLGİSAYARI KAPAT PENCERESİNİ AÇAR
Ø  CTRL+F4	AKTİF PENCEREYİ KAPAT
Ø  SHİFT+DELETE	GERİ DÖNÜŞÜME GÖNDERMEDEN SİLME
Ø  CTRL+SHİFT	F VE Q KLAVYE GEÇİŞİ
Ø  CTRL+ESC	BAŞLAT MENÜSÜNÜ AÇAR
Ø  Windows + E	Bilgisayarım penceresini açar.

 

İnternet Adresleri

 

①MİL—Askeri Kuruluşlar

②EDU—Üniversiteler

③COM—Ticari Kuruluşlar

④GOV—Devlet Daireleri
⑤ORG—Ticari olmayan, Kâr amacı gütmeyen kuruluşlar

⑥NET—Servis Sunucuları
⑦İNT—Uluslar arası oranizasyonlar, kuruluşlar

⑧FTP—FTP Arşiv Sitesi

⑨www—World Wide Web Sitesi

 

Uzantılar

Metin Belgesi : txt

Word: doc ya da socx

Excel: xls ya da xlsx

Power point: ppt ya da pptx

Paint: bmp

Adobe reader : pdf

 

ÖNEMLİ NOTLAR

MHZ:Bilgisayarın hız birimidir.

KAYNAK PROGRAM:Yüksek seviyeli bir programlama dili kullanılarak programcılar tarafından hazırlanan programdır.

DERLEYİCİ:Kaynak programı makine diline çeviren programdır.

AMAÇ PROGRAM:Kaynak programın makine diline çevrilmiş haline denir.

ASCII:Karakter toplam 256 tanedir.

UPS: Kesintisiz güç kaynağı