BİLGİSAYARA GİRİŞ

    Giriş birimleri ile dış dünyadan aldıkları veriler üzerinde aritmetiksel ve mantıksal işlemler yaparak işleyen ve bu işlenmiş bilgileri çıkış birimleri ile bize ileten, donanım (hardware) ve yazılımdan (software) oluşan elektronik bir makinedir.

8      Bilgisayar Donanımı (hardware): Bilgisayarların fiziksel kısımlarına donanım denilmektedir. Elle tutulabilirler. Ekran, klavye, Sabit disk (hard disk), fare, yazıcı, bellek, mikroişlemci, tarayıcı…

8      Bilgisayar Yazılımı (software): Donanımı kullanmak için gerekli programlardır. Bilgisayarın nasıl çalışacağını söylerler. Elle tutulmazlar. Belirli bir işlemi yapmak için bilgisayara kurulurlar.

 

BİLGİSAYAR NASIL ÇALIŞIR?

Bilgisayarda herhangi bir programda giriş birimlerinden biri ile (fare, klavye, grafik tableti vb.) yaptığınız işlem bilgisayarın beyni dediğimiz yere yani CPU merkezi işlem birimine gider. CPU merkezi işlem birimi iki bölümden oluşur. ALU (Aritmetiksel ve mantıksal işlem birimi) ve CU (Control Ünitesi). Eğer giriş aracı ile yapılan işlem toplama, çıkarma, çarpma veya bölme ise ALU devreye girer. Bunun dışındaki tüm komutları CU denetler. Yapılan işlem CPU tarafından işlendikten sonra çıkış birimleri ile bize iletilir.

Yapılan tüm işlemler bilgisayarın geçici hafızası olarak değerlendirilen RAM bellekte durur. Buradaki bilgiler kalıcı değildir ve elektrik kesintisinde veya bilgisayarın yanlışlıkla kapatılmasında yok olur. Bu yüzden bilgileri kalıcı hale getirmek için Hard DİSK’e göndermemiz gerekir. Bunun birkaç yöntemi vardır. Bunlardan ilki programda bulunan Dosya / kaydet bölümüdür. Bu pencereyi CTRL+S kısayol tuşu ile de aktif duruma getirebilirsiniz. Bu pencerede öncelikle kayıt yeri seçilmeli ardından dosya adı verilerek kayıt edilmelidir. Bu sayede bilgiler kalıcı olarak belleğe kayıt olmuş olur.

ROM bellek, programların kalıcı olarak durduğu sadece okunabilen bellek tipidir. ROM'lar yapımcı ya da kullanıcı tarafından değiştirilmemek üzere konulmuş program komutlarını içerir. Uçucu bir bellek değildir; güç kesilmesi, bilgisayarı yeniden başlatma gibi durumlarda burada bulunan veri kaybı gözlenmez. BIOS (Basic Input / Output System), ROM belleğinden çalıştırılmaktadır.

 

BİLGİSAYARIN YAPISI

Bilgisayar iki ana kısımdan oluşur:

1)    Donanım (Hardware): Bilgisayarın fiziki görünüşünü oluşturan birimlerdir.

a.     İç Donanım: Kasanın iç kısmında bulunan devre elemanları, kartlar, kablolar vs.

b.     Dış Donanım: Bilgisayarın fiziki görünümünü oluşturan çevre ünitelerden oluşur.

·   Giriş Birimleri

·   Çıkış Birimleri

2)    Yazılım (Software): Bilgisayarı çalıştıran komutlar dizisidir.

 

DONANIM

İÇ DONANIM

Bir bilgisayarın içerisinde olan kartlar, çipler, kablolar, power (güç dağıtıcı), Ram gibi elemanlar bilgisayarın iç yapısını oluşturur.

İç Donanım Parçaları

	Anakart(Mainboard): Bir bilgisayarın tüm parçalarını üzerinde barındıran ve bu parçalar arasında iletişimi sağlayan birincil devre kartı.
	Güç Kaynağı: Kasa içerisindeki donanım parçalarının elektriğini sağlar.
	İşlemci (CPU): Merkezi işlem birimidir. Bilgisayarın beyni de denilebilir. İki bölümden oluşur; ALU (Arithmetic & Logic Unit) : Aritmetik ve Mantık Birimidir. Bilgisayarda ki 4 işlemi yapan bölümdür. (toplama, çıkarma, çarpma, bölme) CU  (Control Unit): Kontrol ünitesidir. İşlem akışını düzenler, komutları yorumlar ve komutların yerine getirilmesini sağlar.
	Görüntü Kartı: Bilgisayar ile monitör arasında köprü vazifesini görür. Bilgisayarın mikroişlemcisinde oluşturulan veri ve bilgiler ekran kartı vasıtasıyla monitöre gönderilir.
	Ses Kartı: Bilgisayara, ses giriş ve çıkışı yapmak için kullanılan karttır. Dışarıdan verilen ses sinyallerini almak ve program tarafından gönderilen sesleri dışarıya vermek için kullanılır.
	Ağ Kartı (Network Card) • Bilgisayarların kablolarla birbirine bağlanmasında ağ kartları kullanılır. • Sayısal verileri elektrik sinyallerine dönüştürüp kablolarla diğer bilgisayarlardaki ağ kartlarına iletirler. • O da bu sinyalleri sayısal veriye dönüştürüp bilgisayara iletir.
	Görüntü Kartı: Bilgisayarla çevre birimleri arasındaki iletişimi sağlayan kartlardır.
	CD-DVD Okuyucu ve Yazıcı : CD-DVD adı verilen taşınabilir hafıza birimlerine bilgi kaydetmek ya da içindeki bilgileri okumak için kullanılır
	Soğutucu Fan: Kasa içerisindeki ısıyı düşürmeye yardımcı olan pervanelerdir. Bunlar hem parçaları soğutur hem de kasa içerisindeki hava akımını sağlar.
	Portlar: Bilgisayara bağlanan tüm çevre birimlerinin (fare, yazıcı, ekran vb.) bağlantısının yapıldığı yerlerdir. Bilgisayar kasasının arkasında bulunur.

 

 

Dış Donanım Parçaları

            Bilgisayarın dış donanımı, bilgisayarın fiziki görünüşünü oluşturan birimlerdir.

Giriş Birimleri	Çıkış Birimleri
Bilgisayara veri veya bilgi girişini sağlayan aygıtlardır.	Bilgisayardan çıkış alınabilen aygıtlardır.
·         Klavye	·         Ekran
·         Fare	·         Yazıcılar
·         Işıklı Kalem	·         Çiziciler
·         Joy-Stick	·         Projeksiyon
·         Track-Ball	·         Hoparlör
·         Sayısallaştırıcı tablet ve kalem
·         Barkot okuyucu
·         Optik okuyucular
·         Mikrofon
·         Tarayıcı

 

Not: Ekran ( Monitör ), Disket, Harddisc, Cd-Rom, FlashDisc gibi donanım birimleri hem girdi hem de çıktı üniteleri olarak kullanılır.

RAM Bellek (Random Access Memory): Bilgisayarda temel hafıza birimi RAM ‘dir. Hem yazılır hem okunur bellektir. RAM’ daki bilgilere erişim disk veya disketlere erişimden çok daha hızlıdır. Ancak RAM’ deki bilgiler geçici olarak saklanır. Sistem kapandığında bilgiler yok olacağından RAM deki bilgilerin daha sonra kullanılması gerekiyor ise sabit bellek birimlerine (HD, Floppy vb.) aktarılması gerekir.

ROM Bellek: (Read Only Memory): Sadece okunur bellektir. Bu bellekte bilgiler kalıcı olarak depolanmaktadır. Bir diğer görevi de bilgisayarın hiç silinmeyen temel bilgilerini içermektedir.

Hard Disk (Sabit Disk) : Bilgilerin manyetik ortamda kalıcı olrak depolandıkları yerdir. Kasanın içerisinde sabit olarak durur.

Sabit Bellek Birimleri: RAM üzerindeki bilgiler güç kesildiğinde veya program sonlandırıldığında silineceğinden kalıcı saklama birimlerine ihtiyaç bulunmaktadır. Sabit Bellek birimleri bilgileri saklamak ve gerektiğinde kullanmak için kullanılan birimlerdir.  Sabit bellek birimleri hem girdi hem de çıktı birimi olarak işlem görür.

Disket	1,44 MB
CD-Rom	700 MB
DVD	4 GB + 8 GB
Hafıza kartları	700 MB, 2 GB, 4,8,16,32…
Flash bellekler	2 GB, 4,8,12, 32, 64, 128…
Hard disk	1 TB, 2 TB

YAZILIM

Bilgisayarın tüm birimlerinin arasında iletişim kurulmasını ve verilerin kullanıcı isteği doğrultusunda işlenmesi için hazırlanmış ve donanımı çalıştıran programlardır.

Yazılımlar işlevine göre 3’e ayrılır:

• 8  Programlama Dilleri
• 8  Uygulama Programları
• 8  İşletim Sistemi Yazılımları

Programlama Dilleri: Her insanın bir konuşma ve anlama dili olduğuna göre Bilgisayarında verilen komutları anlayabilmesi için dili olması gerekir. Programların bilgisayara anlayacağı dilden aktarılması için çeşitli programlama Dilleri geliştirilmiştir. Derleyici ve yorumlayıcılar vasıtası ile makine diline çevrilerek programın çalışması sağlanır. Delphi, Visual Basic, C## gibi. Ayrıca internetin yaygınlaşması ile de  İnternet programcılığının temel dilleri HTML, Java gibi diller yoğunluklu olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Uygulama Programları: Belli iş ve işlemleri yerine getiren üst düzey programlama dilleri ile yazılmış programlardır. Bu programlara paket programlar adı verilir. Muhasebe sektöründe çok kullanılan Eta Logo gibi ticari yazılımlar. Norton , Word, Excel, Tüm oyun programları birer uygulama programlarıdır.

İşletim Sistemi Yazılımları: Kullanıcı ile bilgisayar arasında ki iletişimi sağlayan programlardır. Açılışından kapanışına kadar bilgisayar sisteminin tüm hareketlerini denetler. Sistemde bulunan MİB, anabellek, Harddisk vb. kaynakları yönetir. DOS, Windows, Linux, Unix (çok kullanıcılı) ve Pardus (Türkiye) bunlardan bazılarıdır. Günümüzde yaygın olarak kullanılan Windows ve Linux işletim sistemleridir

Bilgisayarın Kapasite Birimleri

Bilgisayarlarında diğer ölçü birimleri gibi kendine özgü ölçü birimini kullanılır. Ölçü biriminde ölçülen miktar belleklerde saklanan veri miktarıdır.

BİT: “0” ve “1” sayılarının her biri ikilik sayı sisteminin bir hanesini temsil etmektedir. Bilgisayar ikilik sayma sistemini kullanır.

            0 ve 1 lerin her birine 1 bıt denir.

            Bilgisayarın belleği 0 ve 1 leri gösteren milyonlarca hücreden oluşur. En küçük bellek birimidir.

BYTE: 8 bitin bir araya gelmesiyle oluşur.

8 bit = 1byte tır.

            Klavyede görülen her harf, şekil veya rakam bir byte lik yer işgal eder.

Örneğin: “İSMAİL” kelimesi 6 byte lık yer kaplar.

1024 bayt	1 Kilobayt (KB) eder
1024 kilobayt	1 megabayt eder
1024 megabayt	1 gigabayt eder
1024 gigabayt	1 terabayt eder

İnternet Adresleri

 

MİL	Askeri Kuruluşlar
EDU	Üniversiteler
COM	Ticari Kuruluşlar
GOV	Devlet Daireleri
ORG	Ticari olmayan, Kâr amacı gütmeyen kuruluşlar
NET	Servis Sunucuları
İNT	Uluslararası organizasyonlar, kuruluşlar
FTP	FTP Arşiv Sitesi
www world wide	Web Sitesi

Uzantılar

Word	doc ya da docx
Excel	xls veya xlsx
Power Point	ppt ya da pptx
Paint	png
Metin Belgesi	txt
Adobe Reader	PDF
Word Pad	Rtf

 

Önemli Notlar:

• MHZ: Bilgisayarın hız birimidir.
•  KAYNAK PROGRAM: Yüksek seviyeli bir programlama dili kullanılarak programcılar tarafından hazırlanan programdır.
•  DERLEYİCİ: Kaynak programı makine diline çeviren programdır.
•     AMAÇ PROGRAM: Kaynak programın makine diline çevrilmiş haline denir.
• ASCII: Karakter toplam 256 tanedir.
• UPS: Kesintisiz güç kaynağı